Asset Publisher
Lasy regionu
Lasy w regionie Dolnego Śląska zajmują powierzchnię około 560 tys. ha. 93% dolnośląskich lasów znajduje się w zarządzie nadleśnictw RDLP we Wrocławiu. Pozostałe 7% to lasy prywatne, lasy gminne, lasy komunalne, lasy w Zasobie Agencji Nieruchomości Rolnych oraz lasy parków narodowych (1,7%).
Lasy Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych we Wrocławiu obejmują swym zasięgiem przede wszystkim teren województwa dolnośląskiego i tylko w niewielkim stopniu (ok. 1%) teren sąsiednich województw - opolskiego, wielkopolskiego i lubuskiego. Ogólna powierzchnia zarządzana przez nadleśnictwa RDLP we Wrocławiu wg stanu na koniec 2021 r. wynosi 559 282,65 ha, z czego 541 809,80 ha to powierzchnia leśna, a 18 145,31 ha stanowi powierzchnię nieleśną (grunty rolne, wody, nieużytki, tereny osiedlowe, komunikacyjne, itp.).
Powierzchnia wszystkich lasów Dolnego Śląska w stosunku do całkowitej powierzchni regionu (lesistość regionu) wynosi blisko 29%. Lesistość w regionie waha się od 9% w nadleśnictwie Henryków do aż 86% w nadleśnictwie Ruszów. Rozległy zasięg terytorialny RDLP we Wrocławiu, wynoszący 18,9 tys. km2, powoduje znaczne zróżnicowanie przestrzenne i przyrodnicze obszarów leśnych. Największe zwarte obszary leśne występują w północno - zachodniej części RDLP - są to Bory Dolnośląskie. Duże kompleksy leśne, lecz o zdecydowanie innym charakterze pokrywają położone w południowej części zasięgu górskie pasma Sudetów. Pozostały obszar to przede wszystkim tereny o intensywnym zagospodarowaniu rolniczym - lasy występują tu w mniejszych i rozdrobnionych kompleksach.
Wg regionalizacji przyrodniczo - leśnej Polski lasy RDLP we Wrocławiu swoim zasięgiem obejmują obszar trzech krain: Wielkopolsko - Pomorskiej (III), Śląskiej (V) i Sudeckiej (VII). Zróżnicowanie geograficzne, klimatyczne i glebowe powoduje, iż w zasięgu RDLP we Wrocławiu występują wszystkie typy siedliskowe lasu charakterystyczne dla terenów nizinnych, podgórskich i górskich. Udział siedlisk nizinnych wynosi 58,0%, wyżynnych 14,6%, a górskich 29,4%. Bory iglaste pokrywają powierzchnię 15,3%, bory mieszane 28%, lasy mieszane 35,4%, zaś lasy liściaste i olsy 21,3%.
W strukturze lasów RDLP Wrocław dominują gatunki iglaste - stanowią one 70% powierzchni wszystkich drzewostanów. Gatunki liściaste zajmują natomiast 30% powierzchni. Do głównych gatunków lasotwórczych należą: sosna i modrzew - 46,4%, świerk - 23,4%, dąb, jesion, klon - razem 14,9%, buk - 6,6%, brzoza i grab - 4,5%, olsza - 3,4%. W lasach sporadycznie spotkać można także cały szereg innych gatunków drzew i krzewów stanowiących cenne biocenotycznie domieszki.
W strukturze klas wieku drzewostanów RDLP zauważalna jest dominacja III i IV klasy wieku. Najmniejszy udział natomiast charakteryzuje najstarsze wiekowo klasy. Tego typu układ wynika przede wszystkim z dużego udziału powierzchni zalesionych po okresie wojennym. Nie bez znaczenia jest tu także znaczny udział powierzchni odnowionych w obszarze górskim Sudetów Zachodnich, wylesionych w efekcie klęski ekologicznej.
Według danych na rok 2021 ogólny zapas grubizny brutto wyniósł 140 719,1 tys. m3. Przeciętna zasobność grubizny brutto wyniosła 273 m3/ha, a przeciętny wiek lasów w RDLP we Wrocławiu sięga 66 lat.
Zadaniem Lasów Państwowych jest prowadzenie trwale zrównoważonej gospodarki leśnej z uwzględnieniem wielofunkcyjnego charakteru lasu. Coraz szybszy rozwój cywilizacyjny pociąga za sobą coraz większe zapotrzebowanie na szereg pozaprodukcyjnych funkcji świadczonych przez lasy na rzecz społeczeństwa - głównie ekologicznych, rekreacyjnych i zdrowotnych. Lasy spełniające kryteria ochronności - glebochronność, wodochronność, ochrona cennych zasobów przyrody, ochrona zasobów genowych, ochrona aglomeracji miejskich i uzdrowisk czy funkcje obronne - uznawane są w drodze zarządzeń lub decyzji ministra właściwego do spraw środowiska za tzw. lasy ochronne. Na terenie RDLP we Wrocławiu aż 74 % powierzchni lasów zostało zaliczonych do kategorii lasów ochronnych.
Asset Publisher
Q&A Retencja w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska
Q&A Retencja w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska
1. Co to jest retencja ?
To gromadzenie wody i przetrzymywaniu jej przez dłuższy czas najczęściej w zbiornikach naturalnych i sztucznych.
Zbiorniki wodne, jazy, zastawki, zadrzewienia, roślinne pasy ochronne, ochrona oczek wodnych, stawów wiejskich, mokradeł itp. prowadzą do spowolnienia lub powstrzymania odpływu wody.
2. Po co retencja w lesie ?
Las potrzebuje wody! Bez wody roślinność i zwierzęta nie przetrwają. Retencja w lesie jest bardzo potrzebna!
1. Poprawia uwilgotnienie siedlisk leśnych poprzez podniesienie wody gruntowej na terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika lub urządzenia piętrzącego;
2. Zmiana szybkiego (wybitnie niekorzystnego) odpływu wód powierzchniowych z terenu lasu na spowolniony odpływ gruntowy co w konsekwencji służy poprawie biologicznej odporności drzewostanów, ochronie i urozmaiceniu środowiska leśnego (roślinność bagienna, zwierzyna, ptactwo wodne, owady);
3. Woda ze zbiorników jest też dla zwierzyny leśnej, ptactwa, owadów i innej fauny;
4. Zabezpieczenie wody do ochrony przeciwpożarowej lasu;
5. Zapewnienie wody do celów gospodarczych np. deszczownie przy szkółkach leśnych;
3. Skąd pomysł na retencję w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska ?
W przeszłości, a zdarza się to i teraz, zabiegi melioracyjne były ukierunkowane na szybkie odprowadzanie wody, osuszanie i odzyskiwanie gruntów w celu powiększaniu areału produkcji rolniczej. Z krajobrazu zniknęły oczka wodne i zadrzewienia śródpolne, zlikwidowano wiele stawów i piętrzeń młyńskich. Zaburzona została zdolność do naturalnego retencjonowania wody. Za taki stan rzeczy wysoką cenę płacą również lasy, co przejawia się m.in. wzrostem ilości pożarów, spadkiem udatności upraw. Brak wody jest też jedną z przyczyn chorób powodujących zamieranie dęba, buka, jesionu. Susza daje się we znaki również w szkółkach leśnych, przede wszystkim tam, gdzie nie ma urządzeń nawadniających.
Nadleśnictwo, szansę na poprawę takiego stanu zauważyło w momencie zafunkcjonowania realizowanego z wykorzystaniem środków unijnych „Kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja nizinna oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych” Bardzo szybko dokonaliśmy typowania obiektów, które mogłyby być zrealizowane w ramach tego projektu i zgłosiliśmy swój akces. – wyjaśnia Piotr Nawojski oraz Mariusz Telka, osoby koordynujące projekt retencji w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska
4. W jakich miejscach będą budowane zbiorniki wodne w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska ?
Nazwa Leśnictwo Powierzchnia Retencja całkowita
1 Staw przy Polanie Grochowskiej Grochowo 1.300 m2 3.761,80 m3
2 Staw za Polaną Grochowską Grochowo 900 m2 1.204,95 m3
3 Staw Długi Zalesie 4.600 m2 123.879,44 m3
4 Staw Złotowskie Młyny Zalesie 3.799 m2 22.171,55 m3
5 Staw Sosnowy Zamek Myśl. 2.500 m2 41.981,91 m3
6 Staw na Potoku Dąbrowa 2.300 m2 24.611,11 m3
7 Staw w Goszczu Goszcz 1.700 m2 2.081,06 m3
8 Staw Nowy Gola Wielka 3.600 m2 15.150,95 m3
9 Staw Skrzypowy Gola Wielka 1.200 m2 16.757,44 m3
10 Staw Kasztanowy Gola Wielka 2.700 m2 16.539,71 m3
11 Staw przy Piaskowym Moście Gola Wielka 3.100 m2 154.598,88 m3
12 Staw przy Moście Piecha Dolny Gola Wielka 1.700 m2 51.034,32 m3
13 Staw przy Moście Piecha Górny Gola Wielka 1.700 m2 79.828,41 m3
14 Staw Tartaczek Twardogóra 8.100 m2 226.020,42 m3
15 Staw Suchy Twardogóra 2.600 m2 57.306,70 m3
RAZEM 836.928,65 m3
5. Jaki jest koszt inwestycji ?
Ok. 2,6 mln zł netto.
6. Jaki ma wpływ retencja na środowisko ?
Od kilkunastu lat działania w zakresie gospodarki wodnej w Nadleśnictwie Oleśnica zmierzają do podniesienia zdolności retencyjnych terenów leśnych. Zadania jakie wykonują leśnicy to sukcesywna przebudowa drzewostanów w kierunku zgodności z siedliskiem, odchodzenie od charakteryzujących się mniejszą retencyjnością monokultur leśnych, wprowadzanie i wzbogacanie runa i podszytu, ograniczenie wielkości zrębów przede wszystkim w obszarach przyległych do cieków, ale również odtwarzanie i budowa zbiorników małej retencji oraz inne zabiegi, służące poprawie stanu środowiska.
Dzięki tym inwestycjom następuje ustabilizowanie poziomu wody gruntowej na przyległych do zbiorników obszarach lasu, co poprawia warunki wzrostu drzew oraz chroni przed przesychaniem bardzo cenne pod względem przyrodniczym obszary śródleśne (m.in. torfowiska). Realizując przedsięwzięcia z zakresu retencji stosujemy w lasach zasadę, że podstawową cechą gospodarki wodnej jest zachowanie zbiorników w stanie zbliżonym do naturalnego. Dotyczy to również cieków i mokradeł. Metody techniczne stosujemy jedynie na najbardziej zagrożonych obszarach. Staramy się aby podstawowym sposobem regulacji warunków wodnych był odpływ regulowany, tak by systemy melioracyjne nie powodowały gwałtownych zmian warunków wodnych otaczającego obszaru, zwłaszcza obszarów chronionych.
System retencyjny powoduje wolniejszy odpływ wody, a przez to zwiększone zostają możliwości retencyjne lasów oraz zatrzymana zostaje woda powierzchniowa i podniesiony poziom wody gruntowej. Dzięki temu poprawie ulegają warunki glebowe oraz mikroklimatyczne w lasach, a tym samym następuje poprawa kondycji drzewostanów. Zwiększenie bioróżnorodności jest jednym z najważniejszych założeń koncepcji odtwarzania stawów i zbiorników śródleśnych.
7. Czy w tych zbiornikach będą hodowane ryby ?
Podstawową funkcją zbiorników jest retencjonowanie wody. Nie przewidujemy ich sztucznego zarybiania.
8. Czy zbiorniki retencyjne będą udostępniane społeczeństwu do rekreacji ?
Okolice zbiorników retencyjnych, tak jak i obszary leśne na terenie których one powstaną będą dostępne dla wypoczynku ludności. Oczywiście nie ma tu mowy o kąpieli, wędkowaniu itp. działaniach, niezgodnych z podstawową funkcją jaka jest im przypisana.
9. Na kiedy jest zaplanowane zakończenie budowy zbiorników retencyjnych ?
Zbiorniki zostały wybudowane w 2021 roku. Oficjalne otwarcie zaplanowane jest na kwiecień 2022 roku.