Za datę powstania LP przyjęło się uznawać rok 1924, ale zręby funkcjonowania leśnictwa to chwila odradzania się Polski na mapie Europy, tj. rok 1918.

09.01.2024r. w siedzibie Nadleśnictwa Oleśnica Śląska zostały oficjalnie otwarte leśne murale. To wielkie wydarzenie dla Nadleśnictwa!

Z dumą i radością zebraliśmy się w siedzibie naszego nadleśnictwa aby świętować 100-lecie istnienia Lasów Państwowych odsłaniając murale, które opowiadają pewną historię życia, zmian i teraźniejszości lasów.

Dziękujemy i cieszmy się wszyscy razem z lasem i leśnikami na 100-lecie istnienia Lasów Państwowych.

Uroczystego przecięcia wstęgi dokonali Pan Kazimierz Harych, który przepracował w LP prawie 50 lat i był pierwszym Nadleśniczym Nadleśnictwa Oleśnica Śląska oraz młode pokolenie rozpoczynające pracę w naszym nadleśnictwie Adriana i Jarosław Jaszczak wraz z synkiem Adasiem.

Piękne murale są dziełem: Projekt: Jakub Jeżyna, Wykonanie: Marcin Mrowicki Art.

Poznaj historię Leśnictwa:

W  „Almanachu Leśnym” z 1933r. zapisano: Z chwilą odrodzenia Ojczyzny i zapoczątkowania organizacji zarządu lasów państwowych w kraju, ściągnęli doń tułający się na obczyźnie i w różnych zaborach leśnicy-Polacy, aby ująć w swe doświadczone dłonie ster rodzimego leśnictwa i aby zapewnić niszczonym przez obcą rękę lasom należytą ochronę i rozwój.

Ale, czy wcześniej nie było leśników i gospodarki leśnej ?

O tym jak ważne i cenne są zasoby leśne dowiedzieliśmy się w XVI w. tzw. „Złotym wieku”, kiedy to Polska stała się znaczącym eksporterem  zboża (Spichlerz Europy) oraz produktów drzewnych szczególnie po pokoju toruńskim z 1466r. uzyskując szeroki dostęp do morza.

Polska staje się potęgą polityczną, militarną i ekonomiczną.

W 1568r. król Zygmunt August ustanawia w Knyszynie akt prawny powołujący leśniczego, stojącego na czele leśnictw, w jasny sposób regulujący prawa i obowiązki leśniczych.

Racjonalne użytkowanie lasu i planowa gospodarka leśna  była możliwa tylko po wydzieleniu lasów w gospodarstwo leśne z własną administracją i służbą leśną.

Krzysztof Kluk w swoim dziele „Roślin potrzebnych… O drzewach i ziołach dzikich, lasach etc.” wydanym w 1778r. jako pierwszy zwrócił uwagę na potrzebę prowadzenia planowej gospodarki leśnej oraz w sposób praktyczny opisał trwałe użytkowanie lasu. Dzieło to bez wątpienia można uznać za pierwszy polski podręcznik leśnictwa.

„Jak rola, tak i lasy… tak zboża, jak drzewa, są to najpotrzebniejsze płody dla ludzi, zasługują wiec na rząd roztropny, czułość i pilność”.

W tym samym roku (1778)  król Stanisław August Poniatowski ogłasza „Uniwersał względem Borów y Lasów w Koronie y Wielkim Xięstwie Litewskim” będący próbą ochrony lasów przed dewastacją.

Czasy rozbiorów to czas systematycznego dewastowania polskich lasów, przejmowania majątków przez wojskowych i urzędników aktywnie współdziałającym przy tłumieniu powstań narodowych oraz intensyfikacji germanizacji i rusyfikacji narodu polskiego.

Były krótkie chwile takie jak: utworzenie Królestwa Polskiego (1815r.) oraz utworzenie dyrekcji generalnej lasów rządowych pod kierownictwem Ludwika Platera oraz powołanie Instytutu Agronomicznego w Marymoncie  (1816r.), czy powołanie Królewskiego Korpusu Leśnego wraz z umundurowaniem (1819r.) zlikwidowane po powstaniu listopadowym z 1830r.

Wracając do roku 1918 - Pierwszym leśnikiem powołanym do państwowej służby polskiej był Józef Miłobędzki, który został naczelnikiem Wydziału Leśnego w nowo utworzonym Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Koronnych.

A nie był to łatwy czas dla odradzającej się Polski. Chaos prawny (prawodawstwo zaborców), nieustabilizowane granice z sąsiadami, kryzys gospodarczy (blokada celna DREWNO), bezrobocie sięgające 45%, inflacja 1918r. 1 dolar – 9 marek polskich, 1923r. – 6 milionów marek polskich. Rok 1924 to czas reformy walutowej i pwrowadzenia złotego.

28 czerwca 1924r., premier Władysław Grabski zatwierdził statut przedsiębiorstwa Polskie Lasy Państwowe. Niestety statut nie zawierał postulatów zgłaszanych przez leśników i w wyniku ich protestów Sejm podjął uchwałę zobowiązującą Prezydenta do wydania rozporządzenia o organizacji administracji Lasów Państwowych i anulowaniu poprzedniego.

Rozporządzenie podpisane 30 grudnia 1924r. przez Prezydenta Stanisława Wojciechowskiego stanowiło podstawę nowoczesnego zarządzania i funkcjonowania gospodarstwa leśnego, opartego na samodzielności gospodarczej, zasadzie samowystarczalności i decentralizacji działań gospodarczych w wyniku uprawnień przekazanych dyrektorom poszczególnych dyrekcji Lasów Państwowych i nadleśniczym.

Nowym wyzwaniem, które stanęło przed leśnikami, była II wojna światowa.

Już 10 lutego 1940r. ruszyła pierwsza fala deportacji leśników i ich rodzin z Kresów Wschodnich w głąb Rosji sowieckiej (100 tys. osób). Poprzedziła ją fala aresztowań elementów wrogich i społecznie niepożądanych. 130 leśników zostało zamordowanych w Katyniu.

Leśnicy jako grupa zawodowa poniosła największe straty zginęło ponad 25% personelu leśnego, przy czym w grupie nadleśniczych i wyższych urzędników leśnych było to 90%.

W Tymczasowym Rządzie Jedności Narodowej, utworzono Ministerstwo Lasów, którego pierwszym zadaniem było oszacowanie szkód na potrzeby wysuwanych  przez Polskę roszczeń wojennych. Zniszczeniu uległo 38% majątku narodowego, we Francji 1,5%, w Anglii 0,8%.

Lasy wyniszczone przez rabunkowe wyręby czasu wojny, stanęły przed koniecznością olbrzymich świadczeń na potrzeby odbudowy zniszczonego kraju, a także rozwijającego się przemysłu.

Lesistość po II wojnie światowej wynosiła 20,8% (obecnie jest to prawie 30%). Wzrost lesistości to m.in. prowadzone na szeroką skalę odnowienia i zalesienia na powierzchni 4,5 mln ha.

Polska jako jedyny kraj tzw. bloku wschodniego utrzymała strukturę własnościową lasów. Warto w tym miejscu podkreślić, że LP są jedyną tak dużą organizacją, która samodzielnie bez pomocy finansowej państwa przeprowadziła reorganizacja LP  (107 tys. – 26 tys. osób). W takich to ponownie trudnych okolicznościach została uchwalona Ustawa o lasach – 28 września 1991r. W 1990r. hiperinflacja wynosiła 500%, bezrobocie ukryte w 1990r. wynosiło 0,3%, ale już 1991r. 15%. W 1995r. nastąpiła denominacja złotówki.

Lasy są odnawialnym źródłem surowców drzewnych, warunkującym rozwój cywilizacyjny bez szkody dla środowiska. Użytkowanie zasobów drzewnych realizowane jest na poziomie poniżej możliwości przyrodniczych, określonych zgodnie z zasadą trwałości lasów i zwiększania zasobów drzewnych.

Im bardziej rozwinięta i nowoczesna gospodarka, tym więcej potrzebuje drewna. W ciągu ostatnich dwóch dekad zużycie drewna w naszym kraju wzrosło aż dwuipółkrotnie. W 1990 r. Polak przeciętnie zużywał rocznie równowartość 0,4 m3 drewna, a obecnie ponad 1 m3. Dla porównania Niemiec 1,7 m%, a kraje skandynawskie nawet 2,6 m3.

Sektor drzewny powiązany z leśnictwem to około 400 tys. miejsc pracy. W branży tej działa 64 tys. firm, które wytwarzają corocznie 2,5% PKB Polski. Polską specyfiką tej branży jest to, że 92% są to firmy zatrudniające do 10 osób i 60% z nich ulokowanych jest na obszarach wiejskich. Nasz kraj jest 3 na świecie exporterem mebli przekraczając wartość 50 mld zł.

Często zapominamy, że na gruntach Lasów Państwowych znajduje się aż 80 procent wszystkich form ochrony przyrody zapisanych w polskim prawie. Począwszy od rezerwatów, a skończywszy na pomnikach przyrody.

Z liczby 1451 rezerwatów przyrody, aż 1296 znajduje się na terenach LP, prawie 11 tys. pomników przyrody, 3 tys. stref ochrony gatunkowej o pow. 157 tys. ha, Natura 2000 obejmuje 40% lasów tj. 2,8 mln hektarów.

Polskie lasy różnią się pozytywnie od pozostałych lasów europejskich nie tylko pod względem przyrodniczym i historycznym. Różnią się specjalną troską, opieką i ciężką pracą poświęcaną im przez wiele pokoleń leśników. Bo to nasi pracownicy byli, są i będą siłą Lasów Państwowych.