1. Co to jest retencja ?

To gromadzenie wody i przetrzymywaniu jej przez dłuższy czas najczęściej w zbiornikach naturalnych i sztucznych.

Zbiorniki wodne, jazy, zastawki, zadrzewienia, roślinne pasy ochronne, ochrona oczek wodnych, stawów wiejskich, mokradeł itp. prowadzą do spowolnienia lub powstrzymania odpływu wody.

2. Po co retencja w lesie ?

Las potrzebuje wody! Bez wody roślinność i zwierzęta nie przetrwają. Retencja w lesie jest bardzo potrzebna!

1. Poprawia uwilgotnienie siedlisk leśnych poprzez podniesienie wody gruntowej na terenach bezpośrednio przyległych do zbiornika lub urządzenia piętrzącego;

2. Zmiana szybkiego (wybitnie niekorzystnego) odpływu wód powierzchniowych z terenu lasu na spowolniony odpływ gruntowy co w konsekwencji służy poprawie biologicznej odporności drzewostanów, ochronie i urozmaiceniu środowiska leśnego (roślinność bagienna, zwierzyna, ptactwo wodne, owady);

3. Woda ze zbiorników jest też dla zwierzyny leśnej, ptactwa, owadów i innej fauny;

4. Zabezpieczenie wody do ochrony przeciwpożarowej lasu;

5. Zapewnienie wody do celów gospodarczych np. deszczownie przy szkółkach leśnych;

3. Skąd pomysł na retencję w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska ?

W przeszłości, a zdarza się to i teraz, zabiegi melioracyjne były ukierunkowane na szybkie odprowadzanie wody, osuszanie i odzyskiwanie gruntów w celu powiększaniu areału produkcji rolniczej. Z krajobrazu zniknęły oczka wodne i zadrzewienia śródpolne, zlikwidowano wiele stawów i piętrzeń młyńskich. Zaburzona została zdolność do naturalnego retencjonowania wody. Za taki stan rzeczy wysoką cenę płacą również lasy, co przejawia się m.in. wzrostem ilości pożarów, spadkiem udatności upraw. Brak wody jest też jedną z przyczyn chorób powodujących zamieranie dęba, buka, jesionu. Susza daje się we znaki również w szkółkach leśnych, przede wszystkim tam, gdzie nie ma urządzeń nawadniających.

Nadleśnictwo, szansę na poprawę takiego stanu zauważyło w momencie zafunkcjonowania realizowanego z wykorzystaniem środków unijnych „Kompleksowego projektu adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu - mała retencja nizinna oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych” Bardzo szybko dokonaliśmy typowania obiektów, które mogłyby być zrealizowane w ramach tego projektu i zgłosiliśmy swój akces. – wyjaśnia Piotr Nawojski oraz Mariusz Telka, osoby koordynujące projekt retencji w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska

4. W jakich miejscach będą budowane zbiorniki wodne w Nadleśnictwie Oleśnica Śląska ?

Nazwa                                                          Leśnictwo       Powierzchnia          Retencja całkowita

1 Staw przy Polanie Grochowskiej             Grochowo           1.300 m2               3.761,80 m3

2 Staw za Polaną Grochowską                   Grochowo           900 m2                  1.204,95 m3

3 Staw Długi                                               Zalesie               4.600 m2               123.879,44 m3

4 Staw Złotowskie Młyny                            Zalesie               3.799 m2               22.171,55 m3

5 Staw Sosnowy                                        Zamek Myśl.       2.500 m2               41.981,91 m3

6 Staw na Potoku                                       Dąbrowa             2.300 m2                24.611,11 m3

7 Staw w Goszczu                                       Goszcz               1.700 m2                2.081,06 m3

8 Staw Nowy                                              Gola Wielka        3.600 m2               15.150,95 m3

9 Staw Skrzypowy                                      Gola Wielka         1.200 m2               16.757,44 m3

10 Staw Kasztanowy                                  Gola Wielka        2.700 m2               16.539,71 m3

11 Staw przy Piaskowym Moście                Gola Wielka        3.100 m2               154.598,88 m3

12 Staw przy Moście Piecha Dolny              Gola Wielka       1.700 m2                51.034,32 m3

13 Staw przy Moście Piecha Górny             Gola Wielka        1.700 m2               79.828,41 m3

14 Staw Tartaczek                                     Twardogóra        8.100 m2               226.020,42 m3

15 Staw Suchy                                           Twardogóra        2.600 m2               57.306,70 m3

                                                                                                     RAZEM 836.928,65 m3

5. Jaki jest koszt inwestycji ?

Ok. 2,6 mln zł netto.

6. Jaki ma wpływ retencja na środowisko ?

Od kilkunastu lat działania w zakresie gospodarki wodnej w Nadleśnictwie Oleśnica zmierzają do podniesienia zdolności retencyjnych terenów leśnych. Zadania jakie wykonują leśnicy to sukcesywna przebudowa drzewostanów w kierunku zgodności z siedliskiem, odchodzenie od charakteryzujących się mniejszą retencyjnością monokultur leśnych, wprowadzanie i wzbogacanie runa i podszytu, ograniczenie wielkości zrębów przede wszystkim w obszarach przyległych do cieków, ale również odtwarzanie i budowa zbiorników małej retencji oraz inne zabiegi, służące poprawie stanu środowiska.

Dzięki tym inwestycjom następuje ustabilizowanie poziomu wody gruntowej na przyległych do zbiorników obszarach lasu, co poprawia warunki wzrostu drzew oraz chroni przed przesychaniem bardzo cenne pod względem przyrodniczym obszary śródleśne (m.in. torfowiska). Realizując przedsięwzięcia z zakresu retencji stosujemy w lasach zasadę, że podstawową cechą gospodarki wodnej jest zachowanie zbiorników w stanie zbliżonym do naturalnego. Dotyczy to również cieków i mokradeł. Metody techniczne stosujemy jedynie na najbardziej zagrożonych obszarach. Staramy się aby podstawowym sposobem regulacji warunków wodnych był odpływ regulowany, tak by systemy melioracyjne nie powodowały gwałtownych zmian warunków wodnych otaczającego obszaru, zwłaszcza obszarów chronionych.

System retencyjny powoduje wolniejszy odpływ wody, a przez to zwiększone zostają możliwości retencyjne lasów oraz zatrzymana zostaje woda powierzchniowa i podniesiony poziom wody gruntowej. Dzięki temu poprawie ulegają warunki glebowe oraz mikroklimatyczne w lasach, a tym samym następuje poprawa kondycji drzewostanów. Zwiększenie bioróżnorodności jest jednym z najważniejszych założeń koncepcji odtwarzania stawów i zbiorników śródleśnych.

7. Czy w tych zbiornikach będą hodowane ryby ?

Podstawową funkcją zbiorników jest retencjonowanie wody. Nie przewidujemy ich sztucznego zarybiania.

8. Czy zbiorniki retencyjne będą udostępniane społeczeństwu do rekreacji ?

Okolice zbiorników retencyjnych, tak jak i obszary leśne na terenie których one powstaną będą dostępne dla wypoczynku ludności. Oczywiście nie ma tu mowy o kąpieli, wędkowaniu itp. działaniach, niezgodnych z podstawową funkcją jaka jest im przypisana.

9. Na kiedy jest zaplanowane zakończenie budowy zbiorników retencyjnych ?

Zbiorniki zostały wybudowane w 2021 roku. Oficjalne otwarcie zaplanowane jest na kwiecień 2022 roku.